Η σφακιανή πίτα είναι γέννημα της Χώρας των Σφακίων και διάσημη σε όλη την Κρήτη. Παραλλαγές της, η νεράτη μυζηθρόπιτα της νοτιο-ανατολικής Κρήτης και η Αγνόπιτα (ή Αγνιόπιτα) στον Ψηλορείτη και στη Σητεία.
Η σφακιανόπιτα είναι λεπτή πίτα, σαν κρέπα, γεμιστή με μαλακό τυρί. Συνήθως πυχτόγαλο, αλλά βάζουν ξυνομυζήθρα ή φρέσκο ανθότυρο (στο νομό Χανιών λέγεται μυζήθρα) ή μισό-μισό. Ανοίγεται σε λεπτή πίτα πάνω σε ξύλο. Ψήνεται χωρίς καθόλου λάδι στο τηγάνι, σε μέτρια φωτιά, γυρίζοντας πολύ συχνά. Παλιότερα τις έψηναν πάνω σε καυτές πέτρες ή στο σάτσι, ένα πήλινο ή μεταλλικό επίπεδο ταψί, πάνω στη πυροστιά του τζακιού.
Η νεράτη μυζηθρόπιτα ανοίγεται μέσα στο τηγάνι! Είναι γοητευτική η τεχνική και μαστόρισσα η μαγείρισσα. Κόβει με βρεγμένα χέρια κομμάτι από τη μαλακή υγρή ζύμη, γεμίζει με τυρί, κλείνει σε μπαλάκι και το ανοίγει μέσα στο τηγάνι -ενω ψήνεται η κάτω πλευρά- με τη βρεγμένη μπουνιά της. Ψήνεται σε τηγάνι με λίγο λάδι (για να μπορεί να απλώσει η πίτα και να μην ξεχειλίσει πάνω της το καυτό λάδι όταν την ανοίγει η μαγείρισσα). Δεν είναι τόσο λεπτή όσο η σφακιανόπιτα και η κρούστα της είναι πιο τραγανή, γιατί ψήνεται η υγρή ζύμη στο λίγο λάδι.
Η αγνόπιτα γίνεται όπως και η σφακιανόπιτα, μόνο που δεν ανοίγει σε τόσο λεπτή πίτα αλλά γίνεται πιο μικρή σε διάμετρο και πιο φουσκωτή. Στη ζύμη βάζουν αλεύρι με baking powder ή μαγιά, για να φουσκώσει. Ψήνεται σε τηγάνι με περισσότερο λάδι, για να μπορέσει να ψηθεί το χοντρό φύλλο. Γίνονται αφράτα πιτάκια, γεμισμένα με τυρί.